رنگ - نماد و سنت در هنر ایرانی - اسلامی
خواننده و محقق محترم در صورتی که این مقاله مورد توجه شما قرار میگیرد و قصد دارید تا آن را مطالعه و بهره برداری نمائید لطفا مبلغ 2000 تومان به حساب زیر بنام مریم فدایی واریز کنید ./. با سپاس از حفظ رعایت اصول شرعی شما با نک ملی ایران / حساب کارت ملی ایران به شماره کارت 6037991300965492 وشماره حساب 0101925548004
رنگ ونماد , سنت نقش پردازی صنایع دستی
واژگان کلیدی : رنگ – هنرهای سنتی – نماد – صنایع دستی
مقدمه : رنگ از مهمترین و زیبا ترین پدیده های طبیعت است که در تاثیر گذاری آثار هنری بر انسان نقش موثری دارد زیرا از طریق نمود رنگهاست که تصاویر هنری می توانند بر قدرت الهی دلالت کنند تا جایی که متفکران هنر اسلامی دربسیاری از روایات از رنگ بعنوان یک نشانه و آیت الهی نام برده اند و از تاثیرات بصری رنگهایی مانند زرد – سبز – آبی بارها سخن بمیان آورده اند رنگها در قالب اشکال متنوع همواره به بیان رازها و پندارهای درونی آثار هنری پرداخته اند و با زبان بصری علم رنگ شناسی و مبحث اسطوره رنگها در قالب یک نماد جایگاه خاصی بدست آورده اند و از آنجا که این علم ثابت می کند منشاء رنگها نور است و نور در اندیشه ایرانی مقام والایی دارد توانسته تا با نقش آفرینی در سیطره هنر برای بیان مفاهیم متعالی نور در قالب نماد و نشانه قرار گرفته و در حوزه رنگ شناسی به آموزش آموزه ها و باورهای گذشتگان بپردازد
در این مقاله با عنوان رنگ و نماد بعنوان عاملی برای نقش پردازی هنر صنایع دستی نام برده شده است و سعی می کند تا با رویکردی به اعجاز رنگها ارکان متشکله رنگ را با توجه به مبانی سنتی هنرهای اسلامی و صنایع دستی بررسی کند و در این راستا به توضیحات نمادین رنگ در اندیشه متفکران هنر اسلامی پرداخته و بعنوان الگو مفهوم باطنی رنگ را از برخی مدارک دینی مانند آیات قرآن و روایات اسلامی بدست آورده و با تطبیق آن با برخی آثار هنر های سنتی ایران جایگاه و موقعیت فرهنگی و اعتقادی آن را از گذشته تا بحال بازگو و معرفی نماید .
روش تحقیق توصیفی – تطبیقی – تحلیلی است که در آن از برخی یافته های تاریخی هنری و اسطوره ایی ایران سود می جوید تا به موضوع تاثیر نمادین رنگ در تکوین مبانی سنتی آن بینجامد در این میان سئوالاتی مطرح میشود که در این مقاله سعی داریم تا به آن پاسخ دهیم مانند :
1-مفهوم نمادین رنگ در اندیشه ایرانیان چیست ؟
2-نماد شناسی رنگ چه تاثیری بر روند اندیشه متفکران هنر اسلامی داشته است ؟
3-چه باورهایی نسبت به تاثیر پذیری رنگ بر دیدگاه هنرمندان سنتی در طرح اندازی آثار صنایع دستی دیده میشود ؟
طرح این تحقیق اجمالی با ساختار خود به مباحث رنگ و نور – رنگهای الهی – رنگ نمادین و... در محدوده صنایع دستی می پردازد و از رنگ بعنوان عالی ترین شکل بیان هنری به عنوان عامل انتقال تفکرات عارفانه هنر سنتی نام می برد .
نمونه گیری در این تحلیل هنر تذهیب و کتاب آرایی با رنگهای زرد و طلایی – کاشی و سرامیک با رنگ آبی لاجوردی – زیر اندازهای سنتی با رنگ قرمز و سبز است و از نمونه آثار صنایع دستی محدوده همدان[1] بعنوان ابزار تشریح مفاهیم نمادین رنگها استفاده می کند .
[1] - این مقاله بخشی از مقاله اصلی (همایش رنگ در فرهنگ )مربوط به سی و دومین نشست بین منطقه ایی صنایع دستی همدان در سال 1388 می باشد .